Những gì chúng ta thực sự nên xây dựng là tài sản hữu ích (productive assets) và stablecoin
Tôi nghĩ câu chuyện về “lưu trữ giá trị (store of value)” và sự hiểu lầm về tiền “fiat” thực sự là một vấn đề lớn làm suy yếu toàn bộ thế giới tiền mã hoá. Chỉ khi chúng ta hiểu một cách trung thực về điều này, chúng ta mới thực sự có thể xây dựng một thứ gì đó tốt hơn.
Dưới đây là một số luận điểm cốt lõi về những gì tôi tin tưởng và tôi sẽ cố gắng minh họa trong toàn bộ bài viết:
Câu chuyện về “lưu trữ giá trị” là vô nghĩa. Không có cái gọi là cách đảm bảo để gửi giá trị vào tương lai, và việc chỉ cần có tài sản với nguồn cung cố định sẽ không thực hiện được điều đó.
Nếu bạn muốn một vị thế tốt trong việc gửi giá trị cao nhất có thể vào tương lai, những gì bạn thực sự cần là tài sản hữu ích (trong dài hạn) và stablecoin (nếu bạn cần tiền trong tương lai gần).
Tại sao “lưu trữ giá trị” không tồn tại
Đây là một dạng phổ biến của câu chuyện về tiền mã hoá: “Hãy nhìn vào tiền fiat. 1 USD từ năm 1950 có sức mua gấp khoảng 10 lần so với 1 USD bây giờ. Đó là một trò lừa đảo. Nếu bạn lưu trữ giá trị bằng USD, thì bạn sẽ liên tục thua lỗ do lạm phát. Điều này là do ngân hàng trung ương / chính phủ có thể in thêm USD. Thay vào đó, bạn nên lưu trữ giá trị trong một tài sản có nguồn cung dự đoán được, chẳng hạn như vàng hoặc Bitcoin, những thứ không có vấn đề về in thêm này”.
Phần đúng của câu nói này là nếu bạn lưu trữ tiền của mình bằng USD, thì bạn sẽ mất một phần lớn sức mua của mình trong nhiều thập kỷ. Đó không phải là câu hỏi chính. Câu hỏi ở đây là, có một cách nào khác, được ngụ ý bởi thuật ngữ “lưu trữ giá trị”, không có thuộc tính này không? Những người ủng hộ lưu trữ giá trị khẳng định rằng sẽ có nếu thay vào đó là một tài sản có nguồn cung có thể dự đoán được. Và tất nhiên, dữ liệu lịch sử ủng hộ điều này ở một mức độ nào đó: Nếu bạn đã lưu trữ vàng thay vì USD, thì bạn sẽ có lợi hơn: Bạn có thể đã mua một ounce với giá 35 đô la vào năm 1950, và bây giờ nó sẽ có giá trị khoảng $1765 (giá tính đến ngày 20 tháng 6 năm 2021). Cho rằng USD hiện có giá trị thấp hơn 10 lần do lạm phát, thì nó sẽ là 176,50 USD theo giá trị năm 1950 (tăng gấp 5 lần giá trị).
Nhưng chúng tôi có thể làm tốt hơn thế này nhiều: Nếu chúng tôi đặt 35 USD vào chỉ số S&P 500 năm 1950, thì bây giờ chúng tôi sẽ thu được 74.418,65 USD - một con số đáng kinh ngạc, mức tăng gấp 212 lần (sau khi điều chỉnh mức giảm 10 lần sức mua của đồng đô la Mỹ - tức là khoảng 7.441,87 USD vào năm 1950). Vì vậy, rõ ràng, khoản đầu tư này là một nơi “lưu trữ giá trị” tốt hơn nhiều so với đầu tư vào vàng.
Hiện nay, Bitcoin đã tốt hơn nhiều so với cả vàng và S&P 500 trong 10 năm qua. Tuy nhiên, đây là một khoảng thời gian rất ngắn, Bitcoin đã đi từ một thị trường ngách hoàn toàn nhỏ bé thành một tài sản mà hầu hết mọi người trên thế giới đã nghe nói đến và một số đáng kể trong đó đã đầu tư vào. Không có lý do gì để tin rằng việc phát triển vượt bậc này có thể lặp lại (tôi không nghĩ rằng nó có thể). Dữ liệu lịch sử về vàng cho biết, trong một khoảng thời gian dài, các nơi lưu trữ giá trị hoàn toàn dựa trên “nguồn cung hạn chế” sẽ kém hơn nhiều so với các tài sản hữu ích. (1)
Vậy tại sao mọi người tin rằng vàng, hoặc Bitcoin, sẽ tạo ra một nơi lưu trữ giá trị tốt hơn là chỉ đầu tư vào các tài sản hữu ích như các công ty, bất động sản, v.v.? Có hai lý do mà tôi có thể thấy:
Thị trường chứng khoán rõ ràng có rất nhiều biến động. Vì vậy, có thể họ tin rằng tài sản hữu ích là một nơi lưu trữ giá trị lâu dài tốt, nhưng không phải trong ngắn hạn.
Những người tin vào các “tài sản có giá trị với “nguồn cung hạn chế” có tư duy khải huyền (apocalyptic mindset). Vì vậy, họ tin rằng trong trường hợp xã hội gặp các cuộc khủng hoảng lớn, các nơi lưu trữ giá trị của họ bằng cách nào đó sẽ tốt hơn so với các tài sản hữu ích khác.
Lập luận số 1 không thuyết phục tôi chút nào. Điều đó sẽ phụ thuộc vào nơi lưu trữ giá trị ưa thích của họ - có độ biến động thấp hơn so với tài sản hữu ích, điều này đơn giản là không có trong thực tế. Cả vàng và Bitcoin đều dễ biến động hơn nhiều so với việc nắm giữ chỉ số S&P 500. Nếu bạn muốn có mức biến động thấp, thì bạn vẫn nên sử dụng các tài sản hữu ích.
Lập luận số 2 có nghĩa là bạn có thể đơn giản “gửi” giá trị vào tương lai ngay cả khi xã hội sụp đổ - gặp các cuộc khủng hoảng lớn. Tôi nghĩ đó là một niềm tin khá điên rồ - bởi vì khi xã hội sụp đổ, cả giá trị bạn có thể mua cũng như nhu cầu về “tài sản có nguồn cung hạn chế” cũng sẽ giảm theo.
Tất nhiên, mọi người nghĩ rằng các công ty (và gồm cả S&P 500) có thể sẽ đi xuống, nhưng các tài sản khác không tốt hơn chút nào:
Tài sản có phải là một nơi “lưu trữ giá trị” tốt trong một thảm họa không? Tài sản chủ yếu có giá trị dựa vào vị thế của nó trong mối quan hệ với hoạt động kinh tế và xã hội có giá trị. Bất động sản ở trung tâm Manhattan rất có giá trị vì nó nằm trong một thành phố mà nhiều người muốn sinh sống. Trong khi đó một mảnh đất bất kỳ ở nơi đồng không mông quạnh thường có rất ít giá trị. Và có khả năng nó không còn đạt được giá trị tốt như vậy một khi xảy ra các thảm họa lớn (thậm chí có thể còn tệ hơn mảnh vườn để trồng rau của bạn).
Tương tự như vậy, giá trị được quy cho vàng là một quy ước xã hội, mặc dù một quy ước đã tồn tại trong một thời gian rất dài. Xã hội có thể quyết định một tài sản mới để định giá cao, đó thực sự là điều mà những người ủng hộ Bitcoin tranh luận. Nhưng quan trọng hơn, vàng của bạn sẽ chẳng đáng giá gì nếu ở nó không có giá trị gì để sở hữu.
Nếu chúng ta chấp nhận giá trị đó phụ thuộc vào một xã hội cung cấp hàng hóa có giá trị, chúng ta phải chấp nhận rằng không có cách nào đảm bảo để gửi tiền vào tương lai. Bạn nên đầu tư thực sự vào các tài sản hữu ích.
Những gì chúng ta cần - tài sản hữu ích và stablecoin
Ở trên, tôi đã tranh luận tại sao tôi nghĩ rằng “các nơi lưu trữ giá trị với nguồn cung có hạn” (các tài sản không sinh lợi như vàng hoặc Bitcoin, có giá trị đơn giản là do khan hiếm và không có giá trị tiện ích) không có lợi thế so với các tài sản hữu ích như cổ phiếu. Chúng có mức độ biến động tương đương hoặc cao hơn, nhưng ít nhất đối với vàng (mà chúng ta có một lịch sử khá lâu dài) thì khả quan hơn so với các tài sản hữu ích trong dài hạn. Điều tương tự có thể sẽ xảy ra với Bitcoin khi nó đã hấp thụ hết nhu cầu ban đầu và đã đạt đến vị trí ổn định như vàng (các giả thuyết khác, với việc nó mất phần lớn giá trị hiện tại, chắc chắn cũng có thể xảy ra). Chúng cũng không nhất thiết phải có giá tốt hơn trong các cuộc khủng hoảng; nếu đây là điều bạn sợ, thì bạn có thể sẽ muốn mua hàng hóa hữu ích trong các cuộc khủng hoảng.
Điều này có nghĩa là tài sản hữu ích nên là nơi lưu trữ giá trị dài hạn tốt hơn, vì chúng tốt hơn trên tất cả các khía cạnh.
Nhưng rõ ràng sự biến động đi kèm với chúng là điều không mong muốn đối với nhiều ứng dụng mà tiền tệ fiat được sử dụng ngày nay: Tôi không nghĩ rằng nhiều người sẽ đánh giá cao mức lương của họ dao động 50% hàng tháng; trên thực tế, đại đa số mọi người sẽ phải vật lộn để trang trải mọi chi phí nếu lương của họ đột ngột giảm 50%. Nhiều người chỉ đơn giản là cần hoặc muốn sự ổn định nhiều hơn thế.
Tương tự, nếu bạn giữ tiền để mua một ngôi nhà trong tương lai gần, hoặc điều hành một công ty giữ tiền dự trữ để đảm bảo họ có thể trả cho nhân viên và nhà cung cấp của mình, bạn cũng cần sự ổn định.
Ngay cả khi chúng tôi giả định rằng mọi người đột nhiên bắt đầu sử dụng Bitcoin, nó sẽ đơn giản là không khắc phục được vấn đề này. Vì nguồn cung của nó không thể được điều chỉnh động, nên giá trị của nó sẽ tiếp tục rất biến động do những biến động kinh tế.
May mắn thay, có những cơ chế để tạo ra các stablecoin chỉ sử dụng các tài sản dễ biến động cho những trường hợp này. Hệ thống yêu thích của tôi là ý tưởng đằng sau MakerDAO và DAI, mà tôi mô tả trong một bài báo ở đây.
Vì vậy, nếu hệ thống tiền tệ hiện tại tuyệt vời như vậy thì tại sao chúng ta lại cần đến tiền mã hoá?
Tôi nghĩ chúng ta cần trở thành những nhà tư tưởng với nhiều sắc thái hơn trong không gian tiền mã hoá và bắt đầu nhìn thấy các thuộc tính thực của hệ thống mà chúng ta đang cố gắng xây dựng lại nếu chúng ta muốn thành công. Tôi nghĩ rằng các loại tiền tệ fiat như chúng ta biết vào thời điểm hiện tại đã rất thành công, miễn là chúng ta thấy chúng đúng với ý nghĩa của chúng: Một hàng rào chống lại sự biến động ngắn hạn hơn là tối đa hóa giá trị trong dài hạn.
Tôi tin rằng tiền mã hoá có thể cải thiện đáng kể hệ thống tài chính hiện tại, nhưng hy vọng không phải chủ yếu bằng cách cung cấp tài sản với nguồn cung hạn chế (điều này sẽ không giải quyết được hầu hết các vấn đề quan trọng nhất của chúng ta). Thay vào đó, chúng ta nên đảm bảo tài sản của mình hoạt động hiệu quả để tối đa hóa giá trị lâu dài, và tạo các stablecoin với các ứng dụng cần tránh sự biến động. Hệ thống này được cải thiện trên hệ thống tài chính hiện tại của chúng ta vì:
Nó minh bạch hơn nhiều - bất kỳ ai cũng có thể xác minh bảng cân đối kế toán và báo cáo tài chính, không chỉ các công ty kiểm toán chuyên biệt. Điều này khá quan trọng bởi vì hiện tại, các thông tin chi tiết của các ngân hàng không được công khai, có nghĩa là người gửi tiền đơn giản là không biết đủ về ngân hàng để đưa ra quyết định sáng suốt xem họ có thể tin tưởng vào ngân hàng nào.
Chúng ta có thể làm cho nó trở nên công bằng hơn - cho phép tất cả mọi người đều có quyền truy cập với những điều kiện như nhau. Ví dụ: tại sao các ngân hàng có quyền truy cập vào tài khoản ngân hàng trung ương trong khi những người bình thường và công ty thì không?
Việc quản trị có thể được cải thiện, mọi người cùng thảo luận khi phải đưa ra các quyết định lớn (như nới lỏng định lượng sau Khủng hoảng tài chính toàn cầu)
Loại bỏ rào cản đi kèm (ví dụ: tiền tệ vật lý) và do đó cho phép hệ thống linh hoạt hơn; ví dụ: không có khả năng về mặt kỹ thuật xảy ra lạm phát khi tất cả các số dư đều là tiền mã hoá (mặc dù trong thực tế, nó có thể có vì lý do tâm lý hoặc "sự dính giá - price stickiness - kháng cự sự thay đổi giá theo thị trường"),
Và quan trọng nhất, tạo ra một hệ thống chống kiểm duyệt và không có một bên thứ ba nào có thể dừng hoặc đảo ngược giao dịch (permissionless and censorship resistant system) mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia ở tất cả các cấp
(1) Vitalik chỉ ra rằng điều này sẽ phần nào phóng đại trường hợp chống lại Bitcoin, bởi vì nguồn cung vàng đã tăng nhiều hơn (khoảng 3 lần) kể từ năm 1950 so với Bitcoin trong khoảng thời gian tương tự. Tuy nhiên, tôi không nghĩ rằng điều này sẽ tạo nên sự chênh lệch lớn về lợi nhuận giữa vàng và S&P 500.
Lời bình. Ở bài này, độc giả có thể thấy Vitalik phê phán vàng và Bitcoin ở khía cạnh lưu trữ giá trị. Điều đó có vẻ trái ngược với bài Chủ nghĩa tối đa Bitcoin. Tôi cho rằng, tuy Vitalik không ủng hộ lưu trữ giá trị ở vàng hay Bitcoin, nhưng ông không hề phủ nhận giá trị của chúng. Thực tế ông chỉ muốn nhấn mạnh ý nghĩa của “productive assets - tài sản hữu ích” kiểu ETH có nhiều công năng sử dụng. Chỗ này có điểm tương đồng với Warren Buffet, người hay chỉ trích vàng và không đầu tư vào nó, thay vào đó, ông đầu tư rất nhiều vào bạc vì ông cho rằng công năng sử dụng của bạc đa dạng và vượt trội hơn so với vàng rất nhiều trong khi giá cả thì tương đối thấp.
Link bài gốc của Dankrad Feist được David Andolfatto, Vitalik Buterin, Chih-Cheng Liang, Barnabé Monnot và Danny Ryan review và feedback.
Dịch bởi Minh Tuan. Biên tập và đăng tải bởi Paven Do.
If You love the post, you may wish to donate for this special charity: https://www.carryforwardvietnam.org/donate/
Nếu bạn thích bài viết, bạn có thể đóng góp cho dự án từ thiện: https://www.carryforwardvietnam.org/donate/
Lập luận của tác giả để phủ nhận vai trò của Bitcoin vì nguồn cung có hạn 21 triệu coin của nó, cũng như tính ứng dụng không cao của nó (ngoài vai trò trao đổi). Thực tế không thể phủ nhận rằng nhiều người đưa lập luận vì nguồn cung có hạn và sẽ khan hiếm trong tương lai nên Bitcoin ngày càng có giá trị (Vitalik lập luận chống lại điều này, chứ ko phải chống lại Bitcoin). Tuy nhiên, cần phải xét đến nhiều khía cạnh khác khi nói về giá trị của Bitcoin. Một trong đó là khía cạnh coin đi đầu lĩnh vực crypto với vốn hóa lớn nhất thị trường. Bên cạnh đó là giá trị định hướng niềm tin vào blockchain, định hình nên một đồng tiền thuẩn internet trong thời đại mới. Trong 3 cuộc Cách mạng công nghiệp lần trước, sự phát triển của xã hội được mang lại từ những giá trị gia tăng không ngừng trong sản xuất. Thế giới ngày nay đã phẳng hơn, xã hội đã dịch chuyển dần lên internet, phải chăng cuộc Cách mạng lần 4 này sẽ từ những thứ thuần internet, là bản lề của sự phát triển vượt bậc của nhân loại. Và Bitcoin sẽ không nằm ngoài sự phát triển này.